“Mag ik je een tip geven?” Nope!
Door Johanna Nolet | 23 januari 2019
Wie krimpt er níet ineen bij de zin; “Mag ik je een tip geven?”. Sinds ik op mijn achttiende het HBO betrad, werd mijn werk en karakter beoordeeld op basis van mijn reflectie- en slik-vaardigheden; hoe gracieus ik de feedback van docenten en stagebegeleiders in ontvangst wist te nemen. Noem bij elke HBO-er het woord reflectieverslag en ze kotsen een beetje in hun mond. Een logisch reflex. Vier jaar lang wordt jouw gehoorzaamheid en kneedbaarheid getoetst door middel van eindeloos veel feedback verslagen, evaluatie- en intervisie gesprekken. In discussie gaan wordt ontmoedigd door een beperkt aantal herkansingen. En studenten met een té sterke, eigen identiteit wordt toegang tot het volgende jaar ontzegd.
Tijdens mijn studie en eerste werkjaren werd niet alleen verwacht dat ik iets met de gegeven feedback deed, maar ook dat ik dat met een gretige houding deed! Iemand die zich deze houding perfect heeft eigen gemaakt, is wijkverzorgende Hanneke uit Heel Holland Bakt 2019. Hoewel dit een feedback situatie is waar beide partijen mee instemmen, gaat Hanneke al liggen voordat de jury haar zinnen inhoudelijk heeft afgemaakt. De ruimte tussen hun mening en haar eigen gevoel over haar werk, schittert in afwezigheid. Lijkt bijna niet te bestaan. Wat een voorbeeldig studentje!
Of Hanneke’s reactie oprecht is, betwijfel ik. Velen, waaronder ikzelf, hebben deze reactie namelijk leren veinzen om verder te kunnen komen in studie of werk. Een toneelstukje dat ik tot vorig jaar nog feilloos opvoerde. Maar ik doe het niet meer. Niet omdat ik denk dat ik ben uitgeleerd. Maar omdat feedback in 99% van de gevallen niets met de ontvanger te maken heeft. Daarom zet ik liever een strenge selectieprocedure in gang, eer ik me blootstel aan de blinde zelfverheerlijking van de feedbackgever en diens mening.
De eerste keer dat ik een zelfbenoemde adviseur afwees, was na een kookfestijn dat ik samen met een vriendin geregeld had. We organiseerden het voor de derde keer, gratis en puur voor de lol. Een avond lang fietste 40 man in kookkoppels door de stad om steeds in verschillende settings bij elkaar thuis te eten. Een immense organisatie van mailtjes, roosters en flink wat crisismanagement, maar bere-gezellig. Bij de eindborrel waar alle twintig koppels samenkwamen, benaderde een firsttime deelneemster me om me te “bedanken”, op de voet gevolgd door een paar tips. “Oh, daar heb ik helemaal geen behoefte aan.”, zei ik.
Was het de alcohol? De oververmoeidheid? Joost zal het weten. Het ging tegen alles in wat ik geleerd had en het voelde geweldig. “Natuurlijk!”, zei ze. Ineens ongemakkelijk met haar handen wapperend. Zich plots bewust van hoe misplaatst haar voorstel was. “Je hebt ook gelijk.” Ik had inderdaad gelijk. Ze kwam net om de hoek kijken, betaalde ons niet, wij waren haar niets verschuldigd en ik had haar nergens om gevraagd. Daarnaast had ze ons tijdens het organisatieproces niet bepaald werk uit handen genomen. Graag of niet, dacht ik dus, terwijl ik me omdraaide en een welverdiend biertje bestelde.
Maar het bedanken voor ongevraagde feedback wordt niet altijd goed ontvangen. De pijnlijke waarheid is dat we een land zijn dat verslaafd is aan meningen. We kunnen het niet laten. En met een verslaving wordt een mens niet graag geconfronteerd. Daarom verdoezelen we ons gebrek aan controle met een zogenaamde strijd voor vrijheid van meningsuiting en shaming van de mensen die zichzelf tegen deze grensoverschrijding beschermen. Die mensen bestempelen we als arrogant, overgevoelig of een bedreiging voor de democratie. Onterecht, want je mening geven is doorgaans niet meer dan een plasje lozen. Waar en bij wie, maakt niet uit, zolang jij het maar kwijt bent en jezelf kunt horen praten. Ik heb me hier ook dikwijls schuldig aan gemaakt en moet nog steeds zo’n 89 keer per dag de neiging weerstaan. Ik weet hoe verleidelijk het is.
Toen afgelopen december mijn podcast “Lieve Jo” op nummer 9 de iTunes Top200 binnenkwam, ontving ik, naast het daverende succes, ook een aantal “tips”. Zo begrepen mensen bepaalde keuzes niet of vonden ze de liedjes te lang. Allemaal dachten ze de eerste en enige te zijn die mij van deze “onmisbare” informatie voorzag. Geen van hen stelde een vraag over mijn creatieve proces. Hoe ik tot bepaalde artistieke keuzes was gekomen. Geen van hen stelde zichzelf de vraag of zij de aangewezen persoon waren om mij van feedback te voorzien en of ik wel voor hun meningen openstond.
Toen mensen tijdens het kerstdiner hun broeken begonnen los te knopen, riep ik vrienden en familieleden resoluut een halt toe: “Mensen, ik sta niet open voor jullie feedback.” Je weet dat feedback niet om jou gaat, wanneer het niet geaccepteerd wordt als je er vriendelijk voor bedankt. Dan blijkt dat het geen belangeloos “geschenk” is, maar een plasje dat ze kwijt moeten. Mijn grens werd niet geaccepteerd. Toen bleek dat ik niet over mijn podcast liet pissen, stapte de helft van de tafel op om te gaan roken. Aan de andere helft moest ik me verantwoorden. Waarom wilde ik geen feedback? Ik kon toch van hun input leren? Punt was dat ik op dat moment genoeg lessen had gehaald uit de ervaring zelf en verlangde naar hun interesse en steun. Iets waar ik al weken tevergeefs op wachtte. Ze sloegen een stap over.
Nu klinkt het misschien alsof ik de input van anderen niet waardeer. Het tegendeel is waar. Als ik een betaald product verkoop, ontvangt iedere klant de mogelijkheid tot het geven van feedback. En al mijn creatieve werk is het resultaat van uren, is het niet jaren, invoelen, in gesprek gaan, vragen stellen, advies opdoen. Onderzoeken waar de behoeftes liggen en daar mijn creativiteit op loslaten. Het meeste creatieve werk dat het licht ziet, is het resultaat van eindeloos broeden, liefhebben, jezelf uitdagen, je eigen perspectief bevragen, doorzetten, werk schrappen en weer opnieuw beginnen. Hoe vaak heb jij iets afgemaakt? En hoeveel tijd en energie steek je in je gemiddelde plasje?
Brené Brown zegt: “If you’re not in the arena getting your butt kicked too, I’m not interested in your feedback.” Daar sluit ik me volledig bij aan. Zolang je niet naast mij staat en je handen vuilmaakt… of anders interesse toont voor mijn ervaring en weg naar bepaalde keuzes toe, stel ik mezelf niet meer bloot aan de heersende meningen-epidemie. Zolang er geen sprake is van wederzijdse toestemming, sluit ik mijn oren af. En toestemming verkrijg je niet met de vraag: “Mag ik je een tip geven?”. Toestemming verdien je met oprechte betrokkenheid. “Hoe heb je het proces ervaren? Is het geworden zoals je zelf wilde? Waar kwam je keuze voor zus of zo vandaan?” Als je geen zuivere interesse voor het werk kunt opbrengen, hoor je je met advies niet bezig te houden.
Johanna Nolet is coach, schrijver en spreker op het gebied van zelfliefde en relaties. Zij nodigt mensen uit om het voorbeeld te zijn dat ze zelf niet gehad hebben. Ze is oprichtster van de populaire blog Geen Bekende Vrouwen en de veelgeprezen online cursussen Happily Ever After Starts Here en Be The Example You Never Had. Op de hoogte blijven? Volg Johanna via Facebook en Instagram voor dagelijkse inspiratie.
Pssst…
Sterk. Héél erg sterk.
Super vind ik het. Ik denk dat veel mensen zo zouden willen leven maar niet durven.
Fantastisch stuk. Vooral dit: “If you’re not in the arena getting your butt kicked too, I’m not interested in your feedback.”
Top.
Echt super Johanna, wat je beleeft en opschrijft. Ik vindt dit een hele goeie. Als ik dit doe of zeg in het algemeen in een gesprek, dan ben ik iemand met haar op mijn tanden of nouuuu die weet wel haar mondje te roeren hihi.
Mannen zeggen het gewoon en geen haan die er naar kraait.
Lieverd ga zo door. Ik ben trots op je dat je het voor velen opschrijft en deelt wat je gedachten zijn in gevoelswereld.
Ik blijf met plezier lezen en gevoed worden in inzichten en niet mee gaat met de kudde.
Liefs Petra
Een hele goede les, voor mij persoonlijk twee kanten op.
Voor mij ook Joleen! Voor iedereen, neem ik aan. <3
GEWELDIG!!!!! Mensen denken vaak ook dat ondernemers zelf niet reflecteren op hun werk. Denk idd maar even 5x na voordat je adviezen en tips geeft.
Goed verhaal. Inspireert. Zet ‘m op!
Je hebt zoooooooo gelijk. Weinig mensen zijn in staat zonder oordeel te luisteren en of vragen te stellen of benieuwd naar het proces Ik noem dat de pareltjes in mijn leven en daar ben ik heel zuinig op
Dank je Johanna voor je super eerlijke taal en inhoud. Jouw werk is inspirerend en voedend voor een ieder die misschien nog niet zo durft. Zoals ik soms. Jij geeft mij de moed om ook stevig gaan staan voor wie ik ben.
Wat een prachtig compliment, Gabriella. Dankjewel. <3
Geweldig inspirerend stuk voor mij, dat maakt dat ik bij feedback nog duidelijker kan zijn in de toekomst. Ik ben nog altijd bang onaardig te zijn. Net als constructieve feedback kunnen complimenten ook heel agressief zijn. We hebben nog veel te leren. Ik ga dit stuk delen onder mijn collega’s! ♡
Ohhhh, ik wou dat ik het al die jaren zo had kunnen verwoorden!!
“Ben je je er bewust van dat…”
“Jij staat niet echt open voor feedback he, als ik je een tip mag geven..”
“Er staat hier fiets. Volgens mij kan dat beter voertuig met 2 wielen zijn”
Járen. Inderdaad op een x moment maar alvast gaan liggen.. gaan twijfelen aan mijn producten, aan mezelf. En niet onder woorden kunnen brengen wat jij hier zo mooi neerzet. Wat een cadeautje in mijn 50e levensjaar.
Dank je!
Ooooooh Sabine, je bent niet de enige! Ik heb hier ook heel mijn leven al last van! Maar we mogen beter van onszelf en anderen verwachten. <3
Geweldig artikel Johanna om dit zo neer te zetten wat iedereen van binnen wel weet en er niet mee naar buiten durft te treden.
Feedback vind ik oké….ik bepaal zelf wat ik er mee doe en niet dat anderen verwachten dat ik er iets mee ga doen.
Idd niemand weet wat voor proces er aan voor af is gegaan om zover te komen en je creatieve uitingen (in welke vorm dan ook) op papier of in de praktijk neer te zetten.
Ik ben ook geen kudde dier
Complimenten
Liefs Jeanet
Dankjewel Jeanet! <3
Amen! Voor mij ‘right on time’ omdat ik net deze ochtend zei dat ik niet zit te wachten op ongevraagde adviezen waar ik geen ruk mee kan en waar ook nog eens uit blijkt dat de ander mij niet begrijpt. Tevens heb ik gezegd dat het me meer zou helpen en ondersteunen als er vragen zouden worden gesteld. Hoe fijn om mijn visie en wens zo prachtig, krachtig en eerlijk geformuleerd te zien in dit stuk geschreven door jou. Fijne synchronisatie. Je inspireert me om ook vaker ‘nee’ te zeggen. Dank je wel!
Tja, dappere besluiten worden niet altijd door alle mensen gewaardeerd… Sommigen vinden je dan geen ‘prettig gezelschap’ meer. Mensen die er niet tegen kunt als je je grenzen aangeeft, zijn misschien zélf helemaal geen prettig gezelschap. Persoonlijk heb ik gelukkig weinig last van mensen die ongevraagd advies geven. Ik ben zelf ook niet zo scheutig met mijn mening geven over alles en nog wat. Ik word persoonlijk heel blij van jouw keuze voor jezelf en jouw ervaringen hierover, omdat het voldoet aan mijn behoefte om te delen en te leren van elkaar. En aan de hoeveelheid reacties te zien raak je een onderwerp aan waar meer mensen mee te maken hebben. Liefs!
Wat geef je een mooi voorbeeld, Wieteke! <3
Oooo whoopie!
Ik ben 10 cm langer nu en die lach op mijn gezicht. Heerlijk!!
Precies dit! Iets meer interesse en steun is best fijn ipv altijd alleen maar die “goed bedoelde” tips.
Zo! Wat een heerlijk stuk! Word me gewoon ineens helemaal duidelijk hoe gevoelig ik ben voor dat soort feedback momentjes…. Ga ik dus vanaf nu anders doen!!! Thanks!
Fantastisch deze blog, dank je wel… Hoe vaak ik niet het gevoel heb gehad mij te moeten verdedigen, uit te leggen, te verklaren.. Echte steun te missen. Thanks voor deze eye opener. En tegelijkertijd…. zal ik zelf mijn ongevraagde adviezen ook proberen voor me te houden!
Was het overmoed, was het de alcohol?
Haha, nee hoor! Persoonlijkheid op wielen!
Haha! 😉
Geweldig stuk!!!!!!!!!!!!!
Geweldig stuk. Maar moet gelijk bekennen dat ook ik ongevraagd feedback geef. Dus dit neem ik mee en zal dus ook mijn tong wat vaker afbijten als ik niet zelf weet hoe het is. Bedankt. Hier ga ik eens lekker op kauwen vanavond.
Dat doen we bijna allemaal, Laura. ❤️
Oké, die komt binnen. Zoals sommige al eerder schreven, vanuit 2 kanten. Ik maak mezelf namelijk ook (heel) vaak ‘schuldig’ aan het geven van advies (laatst nog in een reactie op één van jouw Instagram posts…). En hoewel ik me helemaal kan vinden in jouw uitleg, vraag ik me af hoe het zit met ‘intentie’. Ik geef mijn advies eigenlijk alleen vanuit ‘bezorgdheid’, vanuit ‘graag willen helpen’. Niet omdat ik vind dat ik het beter weet of kan, of zo nodig ‘mijn plasje’ moet doen. Maar eigenlijk altijd omdat ik iemand zie ‘strugglen’. Wat is jouw visie hierop? Hoe kan ik helpen zonder ‘advies’ te geven?
Hoi Amy,
Ik heb jouw vraag even beantwoord onder de vraag van Beatrijs, die heel mooi op jouw reactie voortbouwt.
Liefs!
Wat een heerlijk stuk en zo ontzettend waar! Keep up the good work!
Heel goed stuk Johanna. Aan de reacties te zien raak je ook een gevoelige snaar. Ook bij mij. Ik vind de reactie van Amy ook heel mooi, want behalve dat ongevraagde feed back vaak niet prettig is en voelt alsof de ander het allemaal beter weet, komt feed back geven ook vaak voort uit bezorgdheid en de behoefte de ander te ondersteunen. Persoonlijk kan ik de bezorgde intentie waarmee de feedback gegeven wordt wel onderscheiden van de feedback met de bedoeling je beter te voelen dan de ander. Ik vind het wel mooi dat Amy daar een onderscheid in maakt. Maar ik ben het helemaal met Johanna eens dat vragen stellen en meeleven een stuk beter is dan ongevraagde adviezen geven. Echt een heel erg goed stuk Johanna
Lieve Amy & Beatrijs,
Ik schrijf jullie even tegelijk, omdat Beatrijs zo mooi voortbouwde op Amy’s reactie.
Ik geloof dat jullie allebei met de beste intenties adviseren. Daar zit liefde en betrokkenheid in, daar ben ik van overtuigd. Toch is het iets geven zonder te checken of dat hetgeen is waar de ander behoefte aan heeft. Dus ook de intentie doet er niet altijd toe, vind ik.
Zelf heb ik best vaak ervaren dat iemand mij een bezorgde blik toewierp of advies gaf, terwijl ik me helemaal niet hulpeloos voelde. (Het gebeurt me bij zowat elke blog die ik schrijf.) Dan voelt het toch ondermijnend, ook al weet je het zelf ook even niet en dobber je richtingloos in het rond. Vaak is het toch het gevoel van de ander die dan op jou geprojecteerd wordt. Het gevoel nodig te zijn. De angst dat je het anders niet redt. Of de behoefte van de ander aan helderheid en een plan.
Dit neemt niet weg dat bezorgde betrokkenheid soms heel gewenst is! Maar dan zou ik toch de gewoonte proberen eigen te maken om dat eerst even uit te vragen. “Ik krijg het gevoel dat je het allemaal even niet meer weet, zou je het fijn vinden als ik even praktisch met je meedenk? Is er iets wat ik voor je kan doen? Heb je ergens behoefte aan?” Dan kan iemand ‘ja graag’ zeggen of ‘nee dank je, ik ben oké, ik broed zelf nog even door’.
Wat ik merk is dat heel veel mensen moeite hebben met open eindjes. Wanneer iemand even geen oplossing paraat heeft of uitspreekt dat het leven gewoon even helemaal kut is, zonder op een positieve noot te eindigen. En dat ongevraagd advies vaak uit ongemak met die impasse voortkomt. Waardoor hulp in de praktijk vaak wordt ‘opgedrongen’ in plaats van ‘aangeboden’. En de ruimte die bewust of onbewust gecreëerd is om alles gewoon even te laten zijn, wordt ingevuld door de ander. Dat ervaar ik bij bijna elke blog die ik schrijf. Terwijl het voor mij een hele bewuste keuze is om daar, op dat moment, op die plaats, even stil te staan, zonder dat het ‘gefixt’ moet worden.
Does that make sense?
Ik ben zo dankbaar dat we dit gesprek voeren! 🙂
Liefs, Johanna
Sorry voor mijn late reactie. En dankjewel voor je inzicht Johanna.
Ik ben het met je eens dat ‘vragen stellen om iemand echt goed proberen te begrijpen’ een heel mooi, zo niet het beste uitgangspunt vormt. Overigens kunnen vragen ook heel ‘suggestief’ gesteld worden trouwens. ‘Denk je daar geld mee te kunnen verdienen dan…?’. Maar goed dat is weer een heel ander onderwerp ;-).
En ik ben het zeker met je eens dat advies vaak voortkomt uit ‘ik vind het zo lastig om jou zo verdrietig/eenzaam/worstelend/… te zien’. Dat vind ik persoonlijk ook echt lastig. Zeker bij goede vrienden.
Waar ik wel graag onderscheid in wil maken voor mezelf is de ‘simpele’ dagelijkse schoolplein issues (als ik ze even zo mag noemen ;-)); ‘ik loop tegen iets aan’ en ‘hé ik heb dat laatst toevallig ergens gezien of gelezen’. Daar voelt het wat mij betreft wat vreemd als je gaat vragen of je advies mag geven.
Maar wanneer het gaat over complexere situaties waar gevoelens een grote rol spelen, is het heel belangrijk om te checken of je de situatie goed begrijpt en om iedereen in zijn of haar waarde te laten. Ook als diegene iets op een manier aanpakt die totaal niet overeenkomt met dat wat jij zou doen.
Het blijft een mooi onderwerp om eens goed bij stil te staan.
Lfs, Amy
Ja, dit, precies!! Fijn dat je woorden geeft aan dit idee <3 Dank je wel!
Advies is goedkoop, iedereen buiten de arena (die het niet durft om de verantwoordelijkheid te pakken, om iets te DOEN) kan het geven. Als ik met al die adviezen iets moet doen, heb ik geen tijd meer om te slapen en mijn eigen ideeën vorm te geven. Kom er gezellig bij in de arena of niet…
Lieve Johanna, wat fijn dat je op die manier op het verschil in intentie ingaat. That makes sense. Ik ben het helemaal met je eens. Het kan zoveel beter voelen om gewoon even in de put te zitten, het even niet te weten, te dobberen, te broeden, zonder dat de ander dat ongemak weg adviseert of probeert te fixen. Het kan ook voor de ‘raadgever’ zo helend zijn om niets te doen en alleen maar te luisteren. Juist de liefdevolle en betrokken intentie waarmee je iemand wil helpen, zegt veel over hoe je met je eigen gevoelens omgaat. Eigenlijk mag het niet: in de put zitten, het even niet meer zien zitten, ongelukkig zijn. Als iemand mij ongevraagd advies geeft uit betrokkenheid, vind ik het wel fijn om de intentie te waarderen, ook al vind ik het wegpoetsen niet fijn. Misschien dat ik daarom het liefst alleen ben als ik ergens mee worstel. Daar was ik me niet zo van bewust. Ik ben ook heel dankbaar dat we dit gesprek voeren. Veel liefs Beatrijs
Goed stuk. En ja, ik zou ook veel vaker moeten aangeven dat ik geen behoefte heb aan feedback. En ja, ik zou het zelf ook wel iets minder ongevraagd moeten geven. Lastig, want als docent/pedagoog heb ik soms de neiging de hele wereld te willen verbeteren. 😉
Als coach is die neiging er ook altijd, Jacqueline. 😉 We kunnen dit!
Dank voor de spiegel!!!
Goed stuk, maar mag ik je een paar tips geven…
Er wordt hier veel feedback gegeven….
Amen. Danku. Preach! Ken je het critical response process (methode van feedback geven) van Liz Lerman? Daar moet ik nu echt meteen aan denken. Je mag daar ook alleen je mening geven als je eerst uitgebreid (en vooral neutraal!) hebt onderzocht waarom de ontvanger van de feedback tot bepaalde keuze is gekomen. Ook mag je als ontvanger van de feedback altijd nee zeggen (er moet letterlijk gezegd worden “ik heb een mening over x, wil je die horen?”). Super interessant en waardevol vind ik zelf!
Oh jaaa, daar heb ik van gehoord! Die ga ik eens even uitpluizen. Klinkt geweldig!